top of page

Italo Calvini - De onzichtbare steden


"Als je zes rivieren en drie bergketens overgetrokken bent rijst Zora op, een stad die je als je haar eenmaal gezien hebt niet meer kunt vergeten. Maar niet omdat zij als andere gedenkwaardige steden een beeld in de herinnering achterlaat dat anders is dan andere. Zora heeft de eigenschap dat ze punt voor punt in je herinnering achterblijft: de opeenvolging van de straten, en van de huizen in de straten, en van de deuren en ramen van die huizen, ook al zijn die niet van een buitengewone schoonheid of zeldzaamheid. Haar geheim is de manier waarop de blik dwaalt over de figuren, die elkaar opvolgen als in een muziekpartituur waarin geen enkele noot veranderd of verplaatst mag worden."


"In de oudheid is Valdrada gebouwd aan de oevers van een meer, met huizen een en al veranda, vlak boven op elkaar met hoog gelegen wegen die met hun balustraden boven het water hangen. Zo ziet de reiziger twee steden als hij aankomt: één rechtop boven het water en één omgekeerd weerspiegeld. Er bestaat of gebeurt niets in het ene Valdrada dat het andere Valdrada niet herhaalt, omdat de stad zo gebouwd is dat ieder punt weerkaatst zou worden door haar spiegel....

"Marco Polo beschrijft een brug, steen voor steen. 'Maar welke is de steen waar de brug op rust?' Vraagt Kublai Kan. 'De brug rust niet op de een of andere steen', antwoordt Marco, 'maar op de lijn van de boog, die de stenen vormen'. Kublai Kan blijft zwijgen en denkt na. Dan voegt hij eraan toe: 'Waarom heb je het met me over stenen? Alleen de boog interesseert me maar.' Polo antwoordt: 'Zonder stenen is er geen boog.' "


"In Berseba heerst dit oude geloof: dat er in de hemel nog een Berseba bestaat, waar de deugden en de hoogste gevoelens van de stad toeven, en dat als het aardse Berseba het hemelse als voorbeeld neemt, het er dan een eenheid mee zal vormen..... Zij geloven ook, die inwoners, dat er nog een ander Berseba onder de grond bestaat, vergaarbak van alles wat ze verachtelijk en onwaardig vinden, en ze zijn er constant mee bezig iedere band of gelijkenis van het verrezen Berseba met haar tweelingzuster uit te wissen.... Dat oude geloof van Berseba is voor een deel waar en voor een deel onjuist."


"Iedere stad heeft net als Laudonia een andere stad aan haar zijde met bewoners die dezelfde namen hebben: het is het Laudonia van de doden, het kerkhof. Maar de speciale gave van Laudonia is dat zij niet zo maar dubbel is, maar zelfs driedubbel, dat wil zeggen, zij bevat nog een derde Laudonia: dat van de ongeborenen."


"Om je over Pentesilea te vertellen zou ik moeten beginnen je de ingang van de stad te beschrijven. Jij stelt je vast voor dat er in de stoffige vlakte een ring van stadsmuren oprijst, dat je stap voor stap de poort nadert die bewaakt wordt door poortwachters die al fronsend naar je plunjezakken kijken.... Als je dit denkt heb je het mis: in Pentesilea is dat anders. Urenlang loop je door en het is je niet duidelijk of je al midden in de stad bent of nog daarbuiten."



Michiel van de Kasteelen

bottom of page